نام انگليسي
Horse-shoe geranium
سلام عرض ميكنم خدمت همه دوستان گرامي و بازديد كننده ها . در خدمتتون با يه مقاله در مورد يه گل نوستالوژي هميشه خونه مادربزرگا يا حسن يوسف بود يا شمعدوني اونم دور اون حوض قشنگشون جالب اينكه شمعدونيه هميشه هم پر از گل بود .واقعا چقدر دستشون به گل ميومد .خلاصه گل يا شمعدوني بود يا حسن يوسف.ديگه نميدونم اينم ميشه به نوستالوژي هاي ما دهه شصتي ها اضافه كرد يا نه بماند دوستان كشت و كار شمعداني در جهان سابقه طولاني دارد.گونه هاي وحشي ان نيز در ايران ديده ميشود.حدود ۲۰۰ سال پيش،لينه گياه شناس معروف،۳۵ گونه شمعداني را تحت نام ژرانيوم طبق بندي كرد.اين گياهان همگي دائمي و مقاوم به سرما و سايه بودند و ۵ گلبرگ مساوي و ۱۰ پرچم داشتند.صد سال پس از ان تاريخ،”هريتير” گياه شناس فرانسوي،از اشتباهي در اين مورد پرده برداشت و ان اينكه هزاران رقم شمعداني كه تا ان روز افزايش يافته بودند،با شمعداني هاي گذشته كه شرحشان گذشت متفاوتند.در اين شمعداني ها گلبرگ ها برابر نيستند و دو تاي انها بزرگتر از بقيه هستند كه در كنار هم قرار ميگيرند،تعداد پرچم هايشان ۷ عدد است و گل،كم و بيش شكل ديگري دارد.بنابر اين انها را pelargonium ناميدند
گونه هاي اين جنس همگي بومي افريقاي جنوبي بوده.گونه و دورگه هايي از ان كه به عنوان گياه آپارتماني استفاده ميشوند به طور معمول چند ساله بوده و ارتفاع انها در طبيعت به حدود ۱-۲ متر ميرسد.گل ها ممكن است كم پر و پرپر باشند.گل هاي كم پر داراي ۵ گلبرگ هستند،انها به صورت چتر در انتهاي يك دمگل بسيار طويل قرار دارند.برگهاي انها پهن و كنگره دارد،يك رنگ،دو رنگ و شكننده هستند.اگر برگها بين دو انگشت له شوند عطر ويژه اي از انها متصاعد ميشود.گياهان اين دسته ويژه گلخانه هاي سرد هستند.از لحاظ كشت و پرورش و استفاده در گلكاري،انواع شمعداني ها را در چهار طبقه بزرگ به شرح زير تقسيم ميكنند:
الف)شمعداني معمولي:(Zonal hybrids/Pelagonium zonal)
اين گونه براي تهيه دورگه هاي شمعداني به عنوان يكي از پايه هاي اصلي استفاده ميشود.از دورگه هاي شمعداني ميتوان P.hortorum را نام برد كه به احتمال والدين انP.zonal و P.inquinans است..شمعداني معمولي،گياهي است چند ساله علفي كه ممكن است ابتداي ساقه ان نيمه چوبي شده باشد،ولي استحكام چنداني ندارد.پهنك برگ گرد و در وسط برگها يك حلقه تيره رنگ وجود دارد.بنابر اين،اين دسته از شمعداني ها را گاهي حلقه دار نيز مي نامند.داراي رقم هاي متعددي است كه در برخي برگها بزرگ و در برخي كوچك بوده و حلقه وسطي برگ نيز كم يا بيش نمايان است.از رقم هاي مهم اين گونه كه بعضي ها هم دورگه هستند موارد زير را ميتوان نام برد:۱-شمعداني حرامزاده:رقمي است پاكوتاه و پرگل و در بهار،تابستان و پائيز گل ميدهد.برگها درشا با حاشيه كنگره اي است.۲-شمعداني بهار هلويي:داراي برگهاي دو رنگ و گل هاي درشت و زيبا است و به رنگ صورتي مايل به نارنجي مي باشد.۳-شمعداني نقره اي:اطراف برگها در اين رقم به رنگ سفيد نقره اي و وسط انها سبز رنگ است و گلها به رنگ قرمز تند مي باشند.۴-شمعداني سفيد:برگها كوچك،گل ها سفيد رنگ،كم پر يا پرپر هستند.۵-شمعداني ترمه اي:برگ ها سبز با حاشيه كرم و رنگين بوده،حلقه هاي وسطي انها بزرگ شده و به رنگ زرد مايل به قرمز درامده و خود برگها نيز به رنگ زرد تيره مي باشند،گلها به رنگ صورتي تند بوده و كم پر هستند.
۶-شمعداني طلايي:برگها به رنگ زرد و سبز بوده و گل ها قرمز و پرپر هستند،حلقه وسطي برگها در بعضي به كلي از بين رفته و در بعضي به طور كامل نمايان است
ب)شمعداني پيچ يا شمعداني برگ عشقه اي (Ivy-leaved pelargoniumـــP.peltatum) :اين گونه كه گاهي به نام پيچ روسي نيز خوانده ميشود،به علت دارا بودن ساقه هاي اويزان نازك و زاويه دار و حالت رونده،به قيم نياز داشته و گاهي به عنوان گياه اويزي استفاده ميشود.برگها ضخيم،داراي ۵ لوب،به تقريب بدون كرك با حاشيه كامل و رگبرگ مركزي است.در اين نوع يز بعضي برگها داراي حلقه وسطي تيره رنگي هستند.گلهاي ان به رنگ هاي قرمز تند،بنفش و صورتي است و از نظر تراكم به پيچ كم پر و پرپر شهرت دارد،اين نوع شمعداني از بهار تا پائيز(در طول سال) گل ميدهد،رشد ان در گلدان بهتر است.
شمعداني پيچ
ج)شمعداني اژدر(شمعداني آلماني،شمعداني گل درشت) Regal hybrids_p.grandiflorum:برگها به رنگ سبز تيره و چين دار با دمبرگ دراز،گلها بسيار درشت،به رنگهاي صورتي،قرمز و گاهي دو رنگ با رگه هاي ارغواني و به صورت چتري هستند،برگها كشيده و به شكل خاصي به طرف بالا متمايل است.اندام اين گياه بدون كرك است.دوره گلدهي اين دسته به نسبت كوتاه است،در بين گل كاران ايراني به نام شمعداني الماني نيز معروف است.
شمعداني اژدر
د)شمعداني عطري: (Scented-leaf geranium)گلها چندان زينتي نيستند،چون هم ريز هستند و هم مدت كوتاهي روي بوته ظاهر ميشوند.اما برخي از انها به رنگ ابي مايل به بنفش و بسيار زيبا هستند،برگهاي انها كرك دار،معطر و داراي بريدگي هاي عميق بوده و به رنگ هاي ساده و ابلق هستند.برگها در اثر تماس عطري بسيار خوشبو و به نسبت تند از خود متصاعد ميكنند،از اين جهت از اسانس انها در عطرسازي استفاده ميشود،اين دسته شامل ۲۰۰ گونه است كه عطر برگهاي انها متفاوت و شبيه بوي ليمو ترش،سيب،نعناع،گل رز ،توت فرنگي و ادويه هايي مثل فلفل و زنجبيل است،گونه هاي ديگر ان P. graveolen و P.fragransاست.ساقه هاي شمعداني عطري چند ساله نيمه چوبي است
شمعداني عطري
گلدهي:شمعداني بسته به گونه،در فصل بهار،تابستان و مقداري از پائيز داراي گل است،شمعداني عطري در اواخر بهار به مدت كوتاهي گل مي دهد.از نظر طول روز،همه شمعداني ها روزخنثي هستند و سرعت نمو گل وابسته به انرژي نوري دريافت شده (اعم از شدت و طول دوره روشنايي) در دماي مناسب است كه سطح برگ در ان موثر است.دست كم ۱۵ گره پيش از گلدهي بايد تشكيل شده باشد.
نيازها:
دما:شمعداني معمولي در گستره دمايي وسيعي ميتواند رشد كند و گل بدهد.در گياهان به دست امده از قلمه،دماي شبانه ۲۱ درجه سانتي گراد بهتر از دماي ۱۵ يا ۱۰ درجه گلدهي را تسريع ميدهد.در شمعداني هاي بذري،افزايش دما از ۱۰ تا ۲۴،سرعت رشد و گلدهي را بالا ميبرد.البته در بعضي منابع بيان شده است كه دماهاي پائين براي گلدهي P.domesticum لازم است و گل انگيزي فقط در دماي كمتر از ۱۷ درجه رخ ميدهد.شمعداني عطري در دماي ۵ تا ۱۰ درجه بيشترين رشد و نمو را از خود نشان ميدهد.در تولي اقتصادي شمعداني،دماي روزانه ۲۰ درجه و شبانه ۱۷ درجه براي گياه فراهم ميكنند.با وجود اين در نقاط سرد به ناچار بايد در ماه هاي زمستان و حتي در فصول ديگر شمعداني ها را به داخل منزل برد يا انها را در گلخانه نگهداري نمود.شمعداني در محيط داخلي منزل نيز به خوبي رشد و نمو ميكند.تهويه هواي اتاق ها،عامل مهمي در زمينه نگهداري شمعداني است.به طور كلي،شمعداني گياهي ويژه اب و هواي متعادل و كمي مرطوب سواحل درياست.گاهي در باغ ها شمعداني بلند و قوي ميشود ولي در شرايط گلخانه هاي گرم و خشك و يا سرد و بي نور،چنين رشدي امكان پذير نيست.در شرايط محيطي سرد و خشك،برگ هاي مسن شمعداني قرمز رنگ ميشوند.نور:شمعداني هاي معمولي به نور مستقيم افتاب نياز دارند و در سايه،غنچه هاي گل در انها تشكيل نميشوند.به همين دليل در زمستان به خاطر تابش كم افتاب،گل خوبي نميدهند.از طرفي افتاب شديد براي انها مضر و بايد در تابستان براي انها كمي سايه ايجاد كرد.رقم هاي جديدي توليد شده كه حتي در زمستان گل خوبي ميدهند،استفاده از نور مكمل در زمستان كه ميزان نور كم است باعث تسريع گلدهي ميشود.شمعداني نسبت به طول روز بي تفاوت است.گل انگيزي در شمعداني معمولي به ميزان انرژي تابشي دريافت شده توسط گياه بستگي دارد.آبياري:به طور كلي شمعداني را بايد در محلي به نسبت خشك پرورش داد و در فاصله بين دو ابياري بايد خاك گلدان خشك شود.بعضي از رقم ها داراي يك دوره ركود رشدي مي باشند كه در اين حالت نبايد ابياري شوند تا خزان كنند.بر عكس شمعداني پيچ و شمعداني عطري نياز بيشتري به ابياري دارند و خاك انها بايد هميشه مرطوب باشد.توليد كنندگاه از تنش آبي براي كاهش رشد،كنترل ارتفاع گياه و مقاوم سازي ان پيش از فروش استفاده ميكنند.خاك:انتخاب و اماده سازي يك محيط كشت مناسب،رمز موفقيت در توليد شمعداني است.

Phمناسب : واكنش مناسب براي ان ۶ -۶/۵ است.براي شمعداني پيچ “پي هاچ” بايد كمتر از ۳/۵ باشد.يك خاك خوب باغي،براي ان مناسب است.خاك گلدان ان بايد زه كشي كافي داشته و اميخته اي از سه قسمت خاك لوم،يك قسمت كود دامي و يك قسمت ماسه براي ان مناسب است.به اين مخلوط بهتر است مقداري كود شيميايي مانند سوپور فسفات اضافه شود.در كرج ريختن خاكبرگ پوسيده به ضخامت ۵ سانتي متر در سطح خاك و نيز در بين بوته هاي شمعداني نتيجه بسيار خوبي ميدهد.اين قشر ماده الي از تبخير شديد اب جلوگيري ميكند.
خاك شمعداني
تغذيه:شمعداني در زمستان نياز چنداني به كود ندارد.در ساير فصل ها،محلول پاشي ماهيانه با يك كود كامل و با غلظت كم نتيجه خوبي ميدهد.كودپاشي و ابياري بيش از حد،باعث رشد رويشي زياد و كاهش تعداد گل ميشود.افزايش شمعداني با قلمه و بذر قابل افزايش است.اگر چه هنوز افزايش با قلمه بسيار رايج است،ولي استفاده از بذر براي افزايش رو به گسترش است.افزايششمعداني با قلمه علفي ساقه كه از اول تابستان تا اواسط پائيز از روي گياهان برداشت ميشود،به راحتي امكان پذير است.قلمه ها را بايد از شاخه هاي جديد گرفت كه خود سبز بوده و در ضمن رسيده و تا حدودي چوبي شده باشند،قلمه بايد درست از زير يك گره قطع شود.قلمه بايد ساده و به طول ۸-۱۲ سانتي متر و دست كم داراي ۳-۴ گره باشد.برگ هاي پائيني قلمه و نيز كل بايد حذف بشوند.قلمه ها را در ماسه و در محيط گرم گلخانه كشت كنيد.استفاده از مواد ريشه زايي لازم نيست.در روزهاي اول،به قلمه ها سايه داده ميشود ولي پس انكه خطر پژمردگي رفع شد،به تدريج به انها نور كافي ميدهند.
قلمه شمعداني
بستر شمعداني
بذر شمعداني
عوارض و درمان:
بوته ميري شمعداني:در محل هايي كه تراكم بوته زياد است خسارت بيشتري وارد ميكند و با ابياري بيش از حد نيز گسترش مي يابد.اين بيماري از بخش ريشه و طوقه گياه شروع شده و باعث سيهي طوقه گياه ميشود.پوسيدگي ريشه:ميتواند در نتيجه بر هم كنش عواملي مانند اب زياد،اكسيژن كم،آبشويي بيش از حد و تجمع بيش از حد نمك هي محلول در خاك ايجاد شده . زردي برگها شمعداني:به دلايل مختف مانند ابياري كم يا بيش از اندازه،مواد غذايي،شرايط نامساعد جوي و خشكي بيش از حد و يا كمي نور ايجاد ميشود.ناهنجاري هاي فيزيولوژيك: در شمعداني پيچ،يك ناهنجاري كه ورم گفته ميشود،مشاهده شده كه در ان ياخته هاي روزنه در سطح زيرين برگ جدا شده و به طور غير عادي چوب پنبه اي ميشوند.اين ناهنجاري ناشي از زيادي فشار تورژسانس در زمان بسته بودن روزنه در شب است كه در اين موقع تبخير و تعرق كم است ولي سيستم ريشه اي فعال است و در دسترس بودن اب كافي و دماي بالاي خاك،به ادامه انتقال اب به برگها كمك ميكند.گياه بيحال است : يا از آبياري كم مي باشد يا زياد و يا هواي سرد عامل ان شده است.شرايط را بازبيني كنيد.تارهايي روي برگها كشيده شده: اگر تار عنكبوت باشد كه مفيد ميباشد زيرا عنكبوت هميار كشاورز است و در شكار حشرات و انواع آفات كمك ميكند ولي اگر در زير برگها تار باشد علامت كنه است و بايد هر چه سريع تر با كونفيدور سمپاشي شود.عامل اصلي كنه هواي خشك است پس غبار پاشي هفته اي ۳ بارو پر كردن زير گلداني فراموش نشود!مگسهايي سياه به دور گياه در حال پروازند: با ريختن سنگ ريزه و يا سنگهاي زينتي روي خاك گياه آنها مدفون مي شوند يا كنترل با دست و يا عصاره سير براي مبارزه كافيست.نوك برگها قهوه اي شده: از خشكي هوا و تشنگي مي باشد.گياه گل نميدهد : اگر در فصل گلدهي باشد شايد گياه انرژي به گل رفتن را نداشته باشد مثلا نور براي غذاسازي يا تغذيه كافي در اختيار نداشته باشد.گلها ميريزد : احتمالا از هواي گرم و خشك باشد هواي سرد هم ميتواند باعث ريزش گلها شود.سرشاخه ها سياه مي شوند : سياه شدن سرشاخه ها مي تواند از سرماي بيش از حد،يخ زدگي،گرماي زياد،يا قارچ باشد شرايط را بازبيني كنيد.برگها قرمز رنگ مي شوند : از كمبود فسفر مي باشد و احتمالا بخاطر هواي سرز باشد كه فسفر قابل استفاده ي گياه در خاك را نامحلول مي كند!
قرمزي برگ شمعداني
دو نكته براي دانشجويان و علاقه مندان!!
جنس پلارگونيوم در اصل خاستگاه آفريقايي و استراليايي دارند.برخي از گونه هاي ان در شمال آمريكا مي رويند.گلها در اين جنس صفات ويژه خود را دارند در بخشي از نهنج آنها كه با سطح پشتي گل ارتباط دارد منفذ و يا دهانه اي ديده مي شود كه آغاز حفره ي ممتد و لوله اي شكل در داخل دمگل است و در واقع جانشين ديسك مي شود.گلبرگهايي جلويي رشد بيشتري از گلبرگ هاي ديگر دارند.گل ۱۰ پرچم داردكه در قاعده به هم چسبيده اند و فقط ۷ پرچم انها زايا است،كاسبرگها نيز در پايين به هم مي پيوندند و قطعه اخري به صورت مهميز با دمگل متحد مي شود. ميوه شمعداني در داخل كاسبرگها و روي دمگل هاي بلند كه حالت شمعدانهاي چند شاخه را دارد قرار مي گيرد.در ايران گونه اي كه مربوط به شمعداني است و كاشته مي شود گياهي عقيم بنام ( پلارگونيوم زونال) ميباشد
هوا شناسي با شمعداني ها :
جنس اروديوم از همين خانواده داراي گلهاي منظم و يا تقريبا نامنظم با گلبرگهايي همسان و يا ۱۰ پرچم هستند كه ۵ تاي آنها بارور و پنج تاي ديگر فقط به صورت ميله بوده و به طور متناوب با بارورها قرار مي گيرند.مريكارپها ناشكوفا و منقار بلند آنها پس از جدا شدن از ستونك خامه به شدت مارپيچ وار به دور خود تابيده و لوله مي شود.اين پيچيدگي آنها در هواي مرطوب باز شده و در هواي خشك به حالت قبل بر مي گردد.به مريكارپ هاي اين گياهان هواسنج چوپان مي گويند.گياهان خانگي: از اول هم تو ميگفتي/ همان دو تا شمعداني بس بود/ بقيه را نبايست ميآورديم/ راستي شمعداني من گلهاي سرخ و كوچك عطري دارد/ سلام گلهايت را برسان/ من و تو لحظههاي خوب زياد داشتيم/ كه شمعدانيمان اينهمه گل ميكند.حوض كوچك خانه مادربزرگ را در خواب ديدم. مثل هميشه پر آب بود و درون آن ماهيهاي قرمز كوچك شنا ميكردند. گلدانهاي زيباي شمعداني دور تا دور حوض آبي را پوشانده بودند و از ماهيهاي درون حوض مراقبت ميكردند. نميدانم راز شادابي برگهاي مخملي و گلهاي زيباي شمعدانيها چه بود، اما فكر ميكنم عشقي كه از دستان مادربزرگ به آنها تزريق ميشد، سلامت آنها را تضمين ميكرد.
شناسنامهاي از گل شمعداني
- نام: شمعداني
- نام علمي: Pelargonium hortom
- نام انگليسي: Geranium
- خانواده: Geraniaceae
در روزهاي سبز سال، باغ، گل و زيبايي همهجا را پركرده است. چه خوب است كه از اين هواي دلپذير استفاده كنيم و گل و زيبايي را به خانه خود بياوريم. ما براي شما انتخابي ايدهآل داريم: شمعداني! ويژگي خاصي كه اين گياه در اين فصل از سال دارد اين است كه هم ميتوانيد آن را در فضاي داخلي خانه استفاده كنيد و هم در فضاي بيروني. در ادامه ميبينيد كه با نگهداري مناسب چگونه گلهاي زيباي شمعداني، خانه شما را پر از روح و انرژي ميكنند.
گل شمعداني را چگونه بشناسيم؟
خانواده شمعداني داراي انواع گل شمعداني است؛ براي مثال شمعدانيهاي بذري عمر يكساله دارند و در فضاي باز كاشته ميشوند، ولي انواعي كه بيشتر در ايران ديده ميشوند، چندساله هستند. آنها را هم ميتوان درون گلدان پرورش داد و هم در فضاي سبز بيرون كشت كرد. در صورت شرايط مناسب ارتفاع گياه شمعداني ميتواند تا ۲ متر هم برسد.شمعداني داراي برگهاي نسبتاً بزرگ، كروي و داراي كرك است كه لبههاي مواج با بريدگيهاي اندك دارد. انواع گل شمعداني به رنگ سفيد، قرمز، صورتي و بنفش ديده شده و به شكل گلآذين چتر ساده روي گياه ميرويد.برخي از انواع شمعداني معطر و داراي گلهاي صورتي و كوچك هستند. از برگهاي معطر شمعداني عطري اين گياه در صنعت عطرسازي هم استفاده ميشود. نوع ديگري از شمعداني وجود دارد كه با انواع ديگر متفاوت است و هاله سياهرنگي در بين گلبرگهاي صورتي آن ديده ميشود و برگهاي بزرگتري دارند.نوعي از شمعداني كه به نام اژدر شناخته ميشوند هميشهسبز و چندساله است. گل شمعداني اژدر برگهاي دندانهدار و دايرهاي دارد و انواعي با گلهاي سفيد تا بنفش از آن وجود دارد. انواع خزنده و رونده نيز از شمعداني هست كه در سبدهاي آويزان زيبايي خاصي دارند.
مطلب مرتبط: گياهان آپارتماني گلدار، با اين ۲۰ گل به خانه رنگ دهيد!
نور، خاك، آب، و مواد غذايي موردنياز
شمعداني نيازمند نور مستقيم آفتاب است، ولي شدت زياد آفتاب نيز براي آن مناسب نيست. اگر گل شمعداني را در قسمت سايه و نيز در پنجره شمالي خانه قرار دهيد، گل نميدهد. در اين حالت برگ و شاخه آن زياد خواهد شد و علت گل ندادن شمعداني نور كم است. اك مناسب براي شمعداني مخلوطي از سه قسمت خاك لومي يا همان خاك باغچه، يك قسمت كود دامي پوسيده و يك قسمت ماسه است. توجه داشته باشيد كه تركيب خاك بايد فاقد مواد آهكي باشد.در مورد آبياري شمعداني آنچه اهميت زيادي دارد اين است كه در فاصله بين دو آبياري سطح خاك گلدان خشك شود، ولي در مورد شمعداني عطري و رونده ميزان آب بيشتري موردنياز است و خاكشان بايد مدام مرطوب باشد. شمعداني بعد از آبياري آب را به خود جذب ميكند؛ به همين دليل حتي اگر ميزان آبياري بيش از نيازش باشد هم جذب گياه ميشود كه ميتواند آسيبهاي جدي هم به گياه وارد كند. فراموش نكنيد كه در زمان حضور گل روي گياه نياز آبياري بيشتر ميشود. در زمستان آبياري را تا يكبار در هفته كاهش دهيد. اگر گلدان شمعداني را در فضاي بيروني خانه نگه ميداريد توجه كنيد كه در روزهاي گرم و با وزش باد، روزي يكبار به آبياري نياز خواهد داشت.درجه حرارت مناسب براي نگهداري شمعداني ۱۲ تا ۱۶ درجه سانتيگراد و براي نوع عطري دماي كمتر لازم است. اگر شمعداني را درون آپارتمان نگهداري ميكنيد بايد به تهويه و گردش هواي فضا نيز توجه داشته باشيد.براي تغذيه و كوددهي اين گياه، كود كامل مايع را هر ماه و با غلظت كم ۵ گرم در ليتر به گياه شمعداني اضافه كنيد. در فصل سرد نيازي به تغذيه گياه نيست. اگر ميزان كود دهي بيش از اندازه باشد باعث كاهش رويش گل و افزايش شاخه و برگ ميشود.
نحوه تكثير شمعداني چگونه است؟
تكثير و ازدياد گياه شمعداني بهسادگي از راه قلمه ساقه و در طول تابستان انجام ميشود. براي قلمه زدن گل شمعداني بعد از جدا كردن ساقه موردنظر كه بايد از زير گره برگي جدا شود، آن را درون آب قرار دهيد تا ريشهدار شود و سپس به گلدان منتقل كنيد.
گل شمعداني
برچسب:
بازدید: